Claes de Vreese, directeur van het Digital Democracy Center aan de Universiteit van Zuid-Denemarken en onafhankelijk lid van de SSH-raad, ontvangt de Carslberg Foundation Research Prijs 2025. De prijs erkent zijn vele jaren van wetenschappelijke inspanning op het gebied van kunstmatige intelligentie in relatie tot media en democratie.
Carlsberg Foundation
De in 1876 opgerichte Carlsberg Foundation is een ondernemingsstichting met een filantropisch doel. Ze kennen subsidies toe voor filantropische doeleinden. Dit jaar werd hun onderzoeksprijs uitgereikt door Hare Majesteit de Koningin van Denemarken en de Deense minister van Onderwijs en Onderzoek Christina Egelund tijdens een ceremonie in Ny Carlsberg Glyptotek in Kopenhagen. De prijs is 2 miljoen DKK waard (€268.000), waarvan 1,5 miljoen DKK bestemd is voor onderzoeksactiviteiten en 500.000 DKK een persoonlijk geschenk is.
Over de Carlsberg Foundation Research Prizes
De Carlsberg Foundation Research Prizes werden in 2011 ingesteld ter gelegenheid van de tweehonderdste verjaardag van de geboorte van de oprichter van de stichting, JC. Jacobsen. Het doel is om twee actieve Deense onderzoekers in Denemarken of in het buitenland te erkennen die cruciale bijdragen hebben geleverd aan het Deense basisonderzoek op hoog internationaal niveau. De prijzen zijn ook bedoeld om verder onderzoek aan te moedigen en worden gebruikt voor verblijven in het buitenland, veldwerk, aanschaf van apparatuur of loon voor wetenschappelijk werk.
Waardering voor het werk van De Vreese
De voorzitter van de Carlsberg Foundation professor Majken Schultz prijst het werk van De Vreese: “Claes Holger de Vreese heeft de weg vrijgemaakt voor belangrijke nieuwe kennis op het zeer actuele snijvlak tussen democratie en kunstmatige intelligentie.”
Onderzoeksveld
Claes Holger de Vreese werkt op het snijvlak van politieke communicatie: hij onderzoekt de wisselwerking tussen media, politiek, publieke opinie en burgers. Hij bestudeert onder meer hoe media politieke boodschappen brengen, hoe politieke communicatie verandert, en wat de effecten zijn op gedrag en perceptie van burgers. Een belangrijk thema is de rol van technologie — met name kunstmatige intelligentie — in nieuwsvoorziening, campagnes en het verspreiden van informatie.
Belangrijkste onderzoekslijnen
- De invloed van generatieve AI op journalistiek en de ervaring van nieuws door het publiek.
- Hoe AI gebruikt wordt in politieke campagnes, met de risico’s van desinformatie.
- Burgers’ vaardigheden, attitudes en competenties rond AI, en hoe deze zich in de loop van de tijd ontwikkelen.
Uitdagingen in het onderzoek
- Data-toegang: er is een tekort aan goede data, vooral van platforms en sociale media, om te onderzoeken hoe AI en sociale media precies werken.
- Politieke druk: onderzoek naar desinformatie, media en communicatie wordt vaker met ideologische kritiek of tegenstand geconfronteerd — met name richting vrouwen en jonge onderzoekers.
- Snel veranderende omgevingen: technologische ontwikkelingen (zoals AI) gaan razendsnel, wat vraagt om aanpassingsvermogen in onderzoek (onderwerpen, methoden).
Betekenis van de prijs
De Carlsberg Foundation Research Prize is voor De Vreese een erkenning voor het werk dat hij samen met internationale teams doet. Hij ziet de prijs niet alleen persoonlijke erkenning, maar vooral als erkenning van samenwerking in onderzoek (team science). De onderscheiding heeft voor hem extra betekenis omdat hij zowel internationaal als in Denemarken actief is, en het laat zien hoe relevant het sociaal-wetenschappelijk perspectief is voor maatschappelijke en technologische vraagstukken.