Rechtsgeleerdheid

‘Ubi iudicia deficiunt, incipit bellum’ luidt de spreuk op het gebouw van de Hoge Raad in Den Haag. Ze is ontleend aan Hugo de Groot en betekent, vrij vertaald: ‘waar geen toegang is tot de rechter, begint de oorlog’. Het recht beschermt individuen tegen willekeur, machtsmisbruik en ongelijkheid, stelt zowel nationale als internationale instrumenten beschikbaar om geschillen te beslechten en biedt handvatten om bestuurlijk effectief te opereren.

Onmisbare schakel

Het recht loopt dus als rode draad door de structuren van de samenleving. Soms is de aanwezigheid ervan evident, zoals bij het kopen van een huis of bij het tekenen van een arbeidsovereenkomst. Andere keren speelt het recht een minder zichtbare rol, zoals bij het reizen met de trein of bij het accepteren van de cookies op een website. Daarmee is de rechtsgeleerdheid als wetenschappelijke discipline bij uitstek nauw verweven met de maatschappij, het bedrijfsleven en de overheid.

Met het oog op deze veelomvattende functie van het recht, onderzoekt en onderwijst de sector Rechtsgeleerdheid niet alleen de totstandkoming, interpretatie en toepassing van wet- en regelgeving, maar ook de ordening, beïnvloeding en – indien mogelijk – verbetering van de samenleving door recht en rechtspraak. Dat gebeurt soms vanuit het recht als afzonderlijk systeem, maar veel vaker in samenhang met andere disciplines, zoals psychologie, criminologie, datawetenschap of economie. Door het plaatsen van wetenschappelijke ontwikkelingen in de normatieve kaders van het recht, is onze sector een onmisbare schakel tussen de wetenschap en de maatschappij.

Raad van Decanen Rechtsgeleerdheid

De Raad der Decanen Rechtsgeleerdheid (RDR) is een samenwerkingsinitiatief tussen de tien Nederlandse rechtenfaculteiten. De RDR komt regelmatig bij elkaar om van gedachten te wisselen over actuele thema’s op het terrein van het rechtswetenschappelijk onderwijs en onderzoek. Dat bevordert in sterke mate de coördinatie van, en samenhang tussen, beslissingen die door de faculteiten worden genomen. Daarmee is de RDR een onmisbaar overlegorgaan met als doel om op bepaalde thema’s landelijke coördinatie en afstemming te bereiken. Dat is gebaseerd op het breed gedragen besef dat de sector alleen in gezamenlijkheid verder kan groeien.

Samenwerking

De samenwerking van de decanen in de RDR uit zich niet alleen in het delen van ervaringen (zoals bij doelstellingen op het terrein van diversiteit), maar ze bepalen ook gezamenlijke standpunten (zoals bijvoorbeeld over promoveren op artikelen) en participeren actief in de SSH-raad. Dat versterkt de strategische kracht van het decanenoverleg.

Deze intensieve samenwerking heeft ook geleid tot meer afstemming op het gebied van onderwijs, mede via het overleg van de vice-decanen onderwijs LoodRecht. Bij de online RDR-vergaderingen zijn voorts de juridische faculteiten van Curaçao en Aruba aangesloten, hetgeen de afstemming en uitwisseling nog breder maakt.

Impact als sector

De RDR ziet het als één van haar taken om de sector Rechtsgeleerdheid beter zichtbaar te maken in zowel de wereld van de wetenschap als in de maatschappij als geheel. Het rechtswetenschappelijk onderwijs en onderzoek spelen een essentiële rol bij het plaatsen van relevante technologische, maatschappelijke en wetenschappelijke thema’s binnen het regelsysteem dat we met elkaar hebben afgesproken. Als gemeente, provincie, land, continent of zelfs als mensheid. Daarmee plaatst de rechtswetenschap zich in de kern van de maatschappij en lieert zich aan het dagelijkse leven van elk individu.

Deze impact is versterkt door deelname aan de SSH-sectorplannen. In de ‘eerste tranche’ van deze sectorplannen heeft de sector Rechtsgeleerdheid namelijk de unieke kans gekregen om als eerste te kunnen werken met dit instrument. De faculteiten hebben gezamenlijk bepaald wat de gedeelde uitdagingen waren, die omgezet in doelstellingen en indicatoren en vervolgens per cluster en per faculteit scherp gekozen in actuele thema’s en zo een krachtige stimulans gegeven aan onderzoek – en daarmee ook aan onderwijs.