Nederland krijgt de eerste onderzoeksinfrastructuur op bevolkingsniveau ter wereld: de Macroscoop. De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft vanuit Nationale Roadmap Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur een subsidie van €16.8 miljoen toegekend. Zodra de Macroscoop in 2030 volledig operationeel is, zal het onderzoekers in staat stellen om maatschappelijke uitdagingen aan te pakken – van het begrijpen van de verspreiding van desinformatie en de erosie van sociaal vertrouwen, tot het volgen van de langetermijneffecten van demografische veranderingen.
De Macroscoop
Het project is een gezamenlijk initiatief van twee SSH-infrastructuren (Social Sciences & Humanities) in Nederland: ODISSEI (sociale wetenschappen en economische data) en CLARIAH (culturele en taalkundige archieven) en verstevigt de internationale koppositie van Nederland in sociaal en geesteswetenschappelijk dataonderzoek.
De Macroscoop bestaat uit vier geïntegreerde componenten: veilige datakluizen, verenigde databronnen die enquêtes en archieven samenbrengen, AI-tools ontwikkeld en geëvalueerd voor onderzoek, en een openbaar toegangsportal voor zowel onderzoekers als burgers.
Inzicht in de verborgen dynamiek van de samenleving
De Macroscoop maakt het mogelijk om verschuivingen in gedrag, vertrouwen, cultuur en informatievoorziening beter te begrijpen. Door data uit uiteenlopende bronnen – van Beeld & Geluid tot CBS en het SCP – met elkaar te verbinden, kunnen wetenschappers trends en maatschappelijke dynamieken zichtbaar maken zonder in te breken op privacy.
“Net zoals de microscoop de verborgen wereld van cellen onthulde, kan de Macroscoop helpen de verborgen dynamiek van samenlevingen te onthullen,” vertelt Dr. Tom Emery, hoofdonderzoeker en uitvoerend directeur van ODISSEI (Open Data Infrastructure for Social Science and Economic Innovations).
Een samenwerking van nationale omvang
Het project verenigt 14 Nederlandse universiteiten met toonaangevende instituten, waaronder het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het Netherlands eScience Center, de Koninklijke Bibliotheek (KB), het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (B&G), en het KNAW Humanities Cluster – onder coördinatie van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Samen bouwen zij aan een duurzaam fundament voor interdisciplinair onderzoek dat maatschappelijke inzichten verscherpt en beleidsvorming versterkt. In een tijd van polarisatie, digitalisering en een gebrek aan vertrouwen in overheid en media is kennis van menselijk gedrag en cultuur cruciaal. De Macroscoop draagt hieraan bij.
Hoofdaanvrager: dr. T. Emery, Erasmus Universiteit Rotterdam
Consortiumpartners: Beeld en Geluid, Centerdata, Centraal Bureau voor de Statistiek, Centraal Planbureau, Data Archiving and Networked Services (DANS), Huygens Instituut, Instituut voor de Nederlandse Taal, International Instituut voor Sociale Geschiedenis, Koninklijke Bibliotheek, Meertens Instituut, Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving, Netherlands eScience Centre, Netherlands Interdisciplinair Demografisch Instituut, Open Universiteit, Planbureau voor de Leefomgeving, Radboud Universiteit, Rijksuniversiteit Groningen, Sociaal en Cultureel Planbureau, Tilburg University, TU Delft, Universiteit Leiden, Universiteit Utrecht, Universiteit van Amsterdam, Vrije Universiteit Amsterdam.
Persbericht ODISSEI | Persbericht EUR
EINDE PERSBERICHT
Noot voor de redactie
Inhoudelijke vragen over het project: Tom Emery (hoofdonderzoeker)
tom@odissei-data.nl
Achtergrondinformatie project: Claes de Vreese (onafhankelijk lid SSH-raad)
c.h.devreese@uva.nl
Communicatievragen: Jos Nierop (communicatiemedewerker SSH-raad)
j.m.nierop@uu.nl