Alle universiteiten dragen bij aan dit thema. De coördinator is prof. dr. Desirée Joosten-ten Brinke van Maastricht University.

Investeren in onderwijswetenschappen

Het Nederlandse onderwijs staat onder druk door dalende leerprestaties, een groeiende kloof in kansenongelijkheid, een tekort aan leraren en een curriculum dat onvoldoende aansluit bij maatschappelijke ontwikkelingen. Om deze problemen aan te pakken, is een grotere investering in onderwijswetenschappelijk onderzoek en lerarenopleidingen nodig, zodat we beter begrijpen welke interventies effectief zijn en hoe onderwijs duurzaam verbeterd kan worden.

Vier thema’s

Met een gezamenlijke inspanning van alle universiteiten, ondersteunt door de sectorplaninvestering, versterken we de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs in het algemeen en het beroep van leraar in het bijzonder. Dit doen we door hoogwaardig onderzoek van de diverse onderzoeksgroepen samen te brengen en te vertalen naar de onderwijspraktijk.

Vier thema’s staan hierbij centraal:

1. Opleiding en professionalisering van leraren;
2. De school als lerende en professionele organisatie;
3. Kennis, vaardigheden en motivatie van leerlingen en studenten, en
4. Leven lang leren.

Het belang van investeren in onderwijswetenschappen

Goed onderwijs vormt de basis voor een sterke economie, een veerkrachtige maatschappij en rijke culturele ontwikkeling. Op dit moment staat het Nederlandse onderwijs onder druk door een tekort aan leraren, toenemende kansenongelijkheid en een curriculum dat onvoldoende aansluit bij technologische en maatschappelijke veranderingen. Investeren in onderwijswetenschappen en lerarenopleidingen zorgt ervoor dat we internationaal voorop blijven lopen.

Maatschappelijk belang

Onderwijs speelt een cruciale rol in het vormen van burgers die actief deelnemen aan de samenleving. Door onderzoek naar effectieve onderwijsmethoden kunnen we het onderwijs verbeteren en zorgen dat leerlingen niet alleen basisvaardigheden ontwikkelen, maar ook kritisch leren denken, samenwerken en zich voorbereiden op een snel veranderende wereld. Bovendien helpt onderwijsonderzoek bij het verminderen van kansenongelijkheid door inzicht te geven in hoe kinderen uit verschillende achtergronden het beste ondersteund kunnen worden. Dit draagt bij aan sociale cohesie en een eerlijkere samenleving.

Economisch belang

Een goed opgeleide bevolking is de motor van economische groei. Investeringen in onderwijswetenschappen leiden tot beter onderwijs, waardoor leerlingen beter voorbereid worden op vervolgonderwijs, en studenten en werknemers beter zijn voorbereid op de arbeidsmarkt. Dit vergroot de innovatiekracht en productiviteit van bedrijven en versterkt de concurrentiepositie van Nederland. Bovendien is leven lang leren essentieel in een economie die steeds sneller verandert. Zonder goed onderwijsonderzoek blijven we achter in kennisontwikkeling en dreigt een tekort aan goed opgeleide professionals in cruciale sectoren zoals techniek, zorg en onderwijs.

Samen met de praktijk

Om de kwaliteit van ons onderwijs te waarborgen en Nederland klaar te stomen voor de toekomst, is investeren in onderwijswetenschappelijk onderzoek nodig. Onderwijswetenschappers werken nauw samen met scholen en beleidsmakers om praktijkgerichte en effectieve oplossingen te ontwikkelen. Investeren in onderwijswetenschappen is daarom geen luxe, maar een noodzakelijke voorwaarde voor een sterke en veerkrachtige samenleving.

Opbrengsten sectorplanthema

Universitair docenten aangesteld

In totaal zijn 37 universitair docenten aangesteld, verdeeld over 13 universiteiten. Deze UDs maken deel uit van bestaande onderzoeksgroepen en dragen samen met de collega’s in de onderzoeksgroepen bij aan de vier centrale thema’s.

Samenwerking

Samenwerking tussen de onderzoeksgroepen draagt bij aan de kwaliteit van het onderzoek, en zorgt ervoor dat de bevindingen hun weg vinden naar de onderwijspraktijk. Er is een breed scala aan samenwerkingsverbanden, bestaande uit samenwerkingen met scholen, tussen hoger onderwijsinstellingen en met andere organisaties, zoals het Kenniscentrum Begrijpend Lezen. Ook is er sprake van versterking van interne interdisciplinaire samenwerkingen. De opgebouwde netwerken worden gezien als waardevol voor het bevorderen van kennisuitwisseling, samenwerking en het vergroten van de impact van onderzoek.

Onderwijs Research Dagen

De Onderwijs Research Dagen worden gezien als dé mogelijkheid om in Nederland samen te komen, kennis uit te wisselen en te delen. In 2024 was een bijeenkomst in het programma opgenomen om zichtbaar te maken wat de werkwijze is en om eerste opbrengsten te presenteren. In 2025 wordt dit voorgezet in een gezamenlijke bijeenkomst met de Vereniging voor Onderwijs Research (VOR).

Impact op onderwijspraktijk

De impact op de onderwijspraktijk is terug te zien in het vermogen van de UDs en onderzoeksgroepen om onderzoeksresultaten te vertalen naar praktische verbeteringen in het onderwijs. Ook zijn er concrete interventies, programma’s, cursussen, en lesmateriaal ontwikkeld die aantoonbaar een positief effect hebben op het onderwijs of inspelen op actuele thema’s in het onderwijs.