De Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR), de Radboud Universiteit (RU), de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), Universiteit Leiden (LEI), de Universiteit Utrecht (UU) en de Vrije Universiteit (VU) werken aan dit thema. De themacoördinator is prof. dr. Catrin Finkenauer (UU).

Waarom investeren in jeugd?

Kinderen, adolescenten en jongvolwassenen (hierna jeugd) zijn de toekomst van onze samenleving. Tegelijkertijd groeien zij op in een wereld vol uitdagingen: van klimaatverandering en toenemende sociale ongelijkheid tot woningtekorten en maatschappelijke spanningen. Daarnaast kan een onveilige thuissituatie — met mishandeling, verslaving of mentale problemen — diepe sporen nalaten. Naast ingrijpende gebeurtennissen kunnen ook andere stressoren zoals prestatiedruk, discriminatie op basis van gewicht, seksualiteit of etniciteit, en financiële onzekerheid, grote impact hebben op de jeugd. Deze ervaringen hebben niet alleen directe gevolgen voor henzelf en hun omgeving, maar leggen ook de basis voor problemen die later in het leven kunnen ontstaan.

Daarom is het cruciaal om kinderen, adolescenten en jongvolwassenen te helpen goed om te gaan met tegenslagen en stressvolle situaties, zodat ze toekomstbestendig zijn. Goed omgaan met stress en tegenslagen noemen we veerkracht. Het is de sleutel tot een gezonde en veilige samenleving — nu en in de toekomst.

Veerkracht is geen toeval

Wanneer kinderen, adolescenten en jong volwassenen goed met stressvolle of ingrijpende gebeurtenissen om gaan en zich toch positief blijven ontwikkelen, laten ze veerkracht zien. Dit is geen kwestie van ‘pech of geluk’: Veerkracht is het resultaat van een complex samenspel van factoren—zogeheten veerkrachtbouwstenen—zoals genetische aanleg, opvoeding, vriendschappen, schoolomgevingen, culturele normen en zelfs wet- en regelgeving. Het samenspel van al deze bouwstenen beïnvloedt hoe veerkrachtig een kind is.

Zo kan een kind met een kwetsbare genetische aanleg of chronische ziekte zich tóch gezond ontwikkeleng dankzij een ondersteunende thuisbasis en schoolomgeving, terwijl een ogenschijnlijk veerkrachtig kind door ongunstige sociale omstandigheden, zoals oorlog of pesten, alsnog in de problemen raken. Veerkracht is dus geen simpele optelsom van invloeden; het is het resultaat van een complex samenspel van bouwstenen binnen én buiten het kind.

Samenwerken voor veerkracht in jeugd

Om het complexe samenspel van veerkracht bouwstenen beter te begrijpen en te versterken, is samenwerking onmisbaar. Psychologen en pedagogen richten zich vooral op het individu en de directe omgeving. Sociologen en historici kijken naar de bredere context, zoals verschillen en ongelijkheid tussen groepen, beleid, wetgeving of culturele invloeden. Ook omgevingsfactoren zoals klimaat en stedelijkheid spelen een rol. De bouwstenen van veerkracht zijn complex en niet op te lossen binnen de grenzen van één discipline of één sector. Alleen door samenwerking tussen wetenschappelijke disciplines, beleidsmakers en maatschappelijke partners, vergroten we ons inzicht in hoe veerkracht kan worden opgebouwd — en waar we effectief kunnen ingrijpen om problemen te voorkomen.

Het SW-thema ‘Veerkracht in Jeugd’ werkt precies op deze grensvlakken. Wij brengen onderzoekers uit uiteenlopende vakgebieden samen—van psychologie en pedagogiek tot sociologie, biologie, economie en geowetenschappen—om van elkaar te leren, te innoveren en vooruit te denken. Samen:

• Ontrafelen we het complexe samenspel van bouwstenen die veerkracht beïnvloeden — van genetische aanleg tot geopolitieke invloeden.
• Verbinden we wetenschappelijke kennis en praktijk, zodat inzichten sneller en effectiever kunnen worden toegepast.
• Bouwen we aan een duurzame infrastructuur waar onderzoekers en maatschappelijke partners over, van én met elkaar leren, waardoor ons onderzoek robuuster en relevanter wordt.

SW-thema ‘Veerkracht in Jeugd’ in het kort

1. Veerkracht is nodig voor een gezonde en veilige samenleving. Investeringen in jeugd zijn onmisbaar om toekomstige maatschappelijke problemen te voorkomen.
2. Interdisciplinaire samenwerking rondom veerkracht in jeugd is geen luxe, maar een noodzaak. Alleen door over de grenzen van disciplines heen te kijken, kunnen we de complexiteit van veerkracht van de jeugd echt begrijpen én versterken.
3. Wetenschap en praktijk moeten elkaar versterken. Kennis wordt pas waardevol als deze wordt gedeeld en toegepast waar het het hardst nodig is.

Samen kunnen we de veerkracht in jeugd versterken en bouwen aan een samenleving waarin iedereen de kans krijgt om op te groeien tot een gezonde en veerkrachtige volwassene.