Voortgang Dwarsdoorsnijdend Thema

Voordat we de voortgang per thema weergeven, gaan we dieper in op de rationale achter het sectorplan, die je kunt raadplegen vanaf pagina 244 in dit document.

Achtergrond

De digitale transitie biedt geweldige kansen, zoals het vinden van innovatieve oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen, het vergroten van de effectiviteit van de publieke sector en het versterken van het concurrentievermogen.

Deze transitie roept ook fundamentele vragen op. Wie kunnen meekomen? Hoe gaan we om met besluit- en oordeelsvorming over de effecten op veiligheid, rechtsstaat, democratie, mensen- en grondrechten?

Wat willen we bereiken?

De uitdaging is om de mogelijkheden van de digitale transitie zo goed mogelijk te benutten en de negatieve effecten te voorkomen. We willen de verantwoorde digitalisering versnellen en versterken door vernieuwend onderzoek.

Ons onderwijs willen we hiermee ook vernieuwen, zodat we de studenten van nu daar zo goed mogelijk in opleiden. Daarmee kan de innovatie in het onderwijsdomein van SSH versnellen, wat nodig is voor een betere aansluiting op de snel veranderende arbeidsmarkt voor afgestudeerden en deelnemers aan Leven Lang Ontwikkelen programma’s. Waar mogelijk en passend werken onderzoekers en docenten samen met de verschillende beroepenvelden en met de maatschappij om ons heen.

De groepen onderzoekers die geld hebben ontvangen vanuit het sectorplan komen uit verschillende disciplines en vanuit bestaande interdisciplinaire verbanden. Zij kiezen waar samen te werken en waar duidelijke keuzes te maken. Ze experimenteren met nieuwe samenwerkingen en ze leren van elkaar. De bijdrage van het sectorplan is dan ook vooral gelegen in het beter samenbrengen, het versterken van de basis en stimuleren van de dynamiek. Maatschappelijke vraagstukken staan centraal.

Aanpak

In 2022 koos elke universiteit voor dit sectorplan één of twee maatschappelijke thema’s waarop onderzoekers zijn aangesteld. Hiermee kozen ze voor samenwerking met andere universiteiten die hetzelfde thema kozen. Soms om bestaande netwerken te versterken, soms om juist nieuwe bruggen te slaan.

De universiteiten formuleerden wat ze willen bereiken in de looptijd van de sectorplannen. Voor elk thema is er binnen elke universiteit een coördinator. Daar is veel ruimte om het te doen op een manier die past in de eigen omgeving en bij de eigen strategie. De coördinatoren komen regelmatig bijeen om af te stemmen, keuzes te maken en elkaar te inspireren. De SSH-raad faciliteert die bijeenkomsten.

Voortgang

De mensen zijn aangesteld en de onderzoeksgroepen die gezamenlijk aan een thema werken weten elkaar te vinden binnen elke universiteit. Omdat verschillende disciplines verschillend werken en lang niet iedereen al in contact was, is dat soms een zoektocht geweest. In de zomer van 2024 vonden de eerste gesprekken plaats met de Commissie Sectorplannen over wat er al bereikt is. Vanaf september 2024 zijn de themagroepen ook meer de samenwerking gaan zoeken over de universiteiten heen. Februari 2025 was er een landelijke bijeenkomst georganiseerd door het UNL-programma de Digitale Samenleving. Betrokken onderzoekers lieten daar zien wat er binnen andere thema’s gebeurt en versterkten hun netwerk.

Monitoring

In 2026 vindt de midterm-evaluatie plaats, zodat het ministerie van OCW kan monitoren wat er gebeurt. De verschillende groepen rapporteren hoever ze zijn, wat ze aan ontwikkelingen zien en wat de barrières zijn. De Commissie Sectorplannen gaat dan opnieuw in gesprek, om de lijn voor de volgende jaren te bepalen.